Wat betekent tute?
De oudste oorkonde waarin onze naam voorkomt dateert van 20 oktober 1394. Hierin wordt Geert Tutelere vermeld als laat aan het hof van Sint-Bartolomeus te Gingelom (België).
Hierin komt de volgende zin voor
Ende ich, Art Tilmans, hebbe mine properen segel ane dese brief ghehanghen voir mich, Geert Tuteleren ende Johannes Jacobs.
Hij beschikt blijkens deze akte op dat moment nog niet over een eigen zegel. Geert zal later in de funktie van schepen (Gingelom, 1410) en meier (Velm, 1432) aan het Sint-Janshof zegelen met een sprekend wapen, bestaande uit een schildhoofd van drie punten met daarover een schuinstaak. Hiermee symboliseert hij zijn naam tutelere als drager van tuten. Tute is de Middelnederlandse benaming voor punt.
Beknopte familiegeschiedenis
Van onze naam komen verschillende varianten voor zoals Tuteleers, Tutelaars, Tutelaers, Tuijtelaers en Titulaer. Al deze namen zijn te herleiden tot de stamvorm Tuteleers of het Middelnederlandse Tutelere. In de Middeleeuwen noemde men iemand die wandelt een wandelere. Onze naam tutelere is te beschouwen als iemand die tutelt. Tutelen betekent vleien of ruilhandel bedrijven. In het artikel Betekenis en verbasteringen van de familienaam Tuteleers wordt dieper op deze materie ingegaan.
In zijn genealogie Het Geslacht Tuteleers toont Fernand Tutelaars aan dat onze beide namen afstammen van Johannes Franciscus Tuteleers, geboren in 1787 te Hoeleden. Deze naam wordt na zijn huwelijk in 1820 te Luyksgestel verbasterd tot Tutelaers. De kinderen van zijn zoon Bernard kregen te Bergeyk, buurgemeente van Luyksgestel, de Nederlandse naam Tutelaars toebedeeld.
Na 1500 duikt onze naam op in Franstalige steden als Luik (Willekin Tutelaer, 1528), Hoei (Willequin Tutelaire, 1592) en Namen (Jean Tutelaire in 1606, Willekin Tuteleers in 1615). De namen op -aire uit Luik, Hoei en Namen zijn onmiskenbaar verfransingen van de naam Tutelere. Na 1562 wordt onze naam niet meer aangetroffen in de Luikse plaatsen rondom Landen.
Door de genealogische studie van Jan Titulaer Genealogie van het geslacht Titulaer (Venlo, 1985) is vast komen te staan dat zijn naam een verbastering is van de Waalse naam Tutelaire. Franciscus Wilhelmus Tutelaire uit Luik vestigde zich in 1660 als Maasschipper te Venlo en zal in Nederland voor een wijd verspreid nageslacht zorgen.